1%
Logo akcji 1%

Droga użytkowniczko, drogi użytkowniku!

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Prawo kultury

Jestem studentem. Na jednym z egzaminów możemy korzystać z pomocy w formie materiałów takich jak notatki, książki, podręczniki etc. Jak wygląda kwestia użycia podczas takiego testu ksera podręcznika? Czy używanie takiego ksera jest sprzeczne z prawem? Czy prowadzący egzamin mógłby mi odebrać ksero lub nawet wyprosić z egzaminu pod zarzutem naruszenia praw autorskich twórców podręcznika?

Art. 23 pr. aut. pozwala na zrobienie kopii utworu i pozwala korzystać z tej kopii w zakresie użytku osobistego. Opisane wyżej działania nie będą zatem sprzeczne z prawem (warto jednak zapoznać się z argumentami przeciwko takiej interpretacji dozwolonego użytku, np. tutaj).

Niektórzy egzaminatorzy istotnie sprzeciwiają się korzystaniu z kserówek. Ma to wiele przyczyn, wśród których istotne miejsce zajmuje nieświadomość prawna. W potocznym myśleniu kserówka funkcjonuje jak coś nielegalnego.

Niektórzy wykładowcy myślą, że w ten sposób zmuszą studentów do kupowania oryginałów, że działają w interesie autorów. Ograniczenie kserowania może faktycznie prowadzić do przysporzenia autorom wynagrodzenia, ale nie zawsze musi tak być. Wiele utworów naukowych jest wydawanych bez wynagrodzenia dla autorów. Często, to autor musi płacić wydawnictwu za wydanie jego książki. Nawet jeżeli to wydawca płaci autorowi, to może to być wynagrodzenie ryczałtowe, niezależne od liczby sprzedanych egzemplarzy (popularna forma to zaliczka + procent od sprzedaży powyżej określonego, zwykle nierealnie dużego nakładu).

Nie można przy tym zapominać, że prawo przyznaje twórcom udział w tzw. opłatach reprograficznych pobieranych od punktów ksero (art. 20^1 pr. aut.). W sytuacji, w której wydawca nie płaci twórcy wynagrodzenia, lub gdy jest ono należne jedynie w przypadku sprzedania nierealnie wysokiego nakładu, opłaty te to jedyna realna możliwość uzyskania wynagrodzenia. W takich sytuacjach, nakłanianie studentów do niekserowania może być niedźwiedzią przysługą dla autora. Nawet jeżeli twórca może liczyć na wynagrodzenie inne niż opłaty reprograficzne, nie oznacza to jeszcze, że korzystanie z kserówek jest nielegalne. Opłaty reprograficzne zostały wprowadzone pod hasłem „rekompensowania twórcom dozwolonego użytku”, a prawo nie może nakładać opłat za czynności nielegalne.