1%
Logo akcji 1%

Droga użytkowniczko, drogi użytkowniku!

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Prawo kultury

Chciałabym dowiedzieć się jak wygląda kwestia praw autorskich w przypadku przenoszenia obrazów na odzież (zarówno artystów nieżyjących, jak i żyjących), tak w przypadku twórców rodzimych, jak i europejskich, czy południowoamerykańskich. Gdzie oraz w jaki sposób powinnam wnosić o prawo do rozpowszechniania, powielania obrazów?

Zasadniczo rozpowszechnianie dzieła sztuki (a takim jest umieszczenie go np. na koszulce) wymaga zgody twórcy albo osoby, która posiada autorskie prawa majątkowe do dzieła – np. spadkobiercy. W takim przypadku należy ustalić podmiot, któremu te prawa przysługują i zwrócić się do niego o zgodę. Trzeba tu wspomnieć, że samo posiadanie egzemplarza dzieła nie oznacza, że danej osobie przysługują do niego prawa autorskie.

Po upływie siedemdziesięciu lat od śmierci twórcy autorskie prawa majątkowe gasną i utwór trafia do domeny publicznej. Korzystanie z takiego utworu nie wymaga już niczyjej zgody. Natomiast jeżeli twórca nie jest znany autorskie prawa majątkowe gasną zasadniczo od pierwszego rozpowszechnienia utworu (pozostałe odstępstwa od obliczania czasu ochrony od daty śmierci twórcy wskazano w art. 36 pr.aut.).

Kwestię zastosowania polskiej ustawy o prawie autorskim uregulowano w jej art. 5. Zgodnie z nim przepisy ustawy stosuje się m.in. do utworów, których twórca jest obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (art. 5 pkt. 1 (1) pr. aut.). Dodatkowo w pkt. 4 tego przepisu postanowiono, że ustawę stosuje się również do utworów, które są chronione na podstawie umów międzynarodowych, w zakresie, w jakim ich ochrona wynika z tych umów.
W praktyce oznacza to bardzo szeroką ochronę twórców zagranicznych. Umową międzynarodową jest np. podpisana przez znaczną liczbą państw Konwencja Berneńska (kraje oznaczone na mapie niebieskim kolorem). Jedna z zasad tej konwencji przewiduje, że twórca, który pochodzi z kraju sygnatariusza nie może być traktowany gorzej niż twórca pochodzący z innego kraju sygnatariusza, w którym żąda się ochrony.
Co do czasu trwania praw autorskich, art. 7 pkt. 8 konwencji przewiduje, że zasadniczo jest on regulowany przez prawo państwa, w którym się jej żąda (przy czym zwykle nie może być dłuższy niż ochrona przyznana w państwie pochodzenia utworu). A zatem jeżeli od daty śmierci twórcy pochodzącego np. z Chile minęło 70 lat to zazwyczaj (ponieważ zawsze odpowiedź uzależniona jest od konkretnego przypadku) jego dzieła nie będą już chronione na terytorium Polski.