1%
Logo akcji 1%

Droga użytkowniczko, drogi użytkowniku!

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Prawo kultury

Muzeum ma w swoich zbiorach obraz, do którego majątkowe prawa autorskie wygasły. Muzeum zdigitalizowało ten obraz. Na jakich zasadach można uzyskać kopię tego pliku i wykorzystać ją? Czy muzeum może domagać się, aby prace wykorzystujące ten plik były zabezpieczone przed kopiowaniem lub zawierały znak wodny? Czy muzeum może wymagać, aby obraz był wykorzystywany bez zmian?

Wygaśnięcie autorskich praw majątkowych oznacza, że dany utwór można swobodnie rozpowszechniać i kopiować, a nawet modyfikować, jednak nadal należy to czynić z poszanowaniem praw osobistych – w tym wypadku autorskich praw osobistych oraz prawa do pamięci po zmarłym przysługującym osobom bliskim autorowi. Dysponentem tych praw nie jest jednak muzeum i nie może ono na ich podstawie stawiać specjalnych wymagań co do korzystania z utworu. Mogą jednak istnieć pewne specyficzne sytuacje, jak np. gdy do podejmowania takich działań zobowiążą muzeum spadkobiercy w umowie dotyczącej przekazania obrazu do zbiorów muzeum.

Muzeum mogłoby stawiać opisane w pytaniu wymagania także wtedy, gdyby przysługiwały mu osobne prawa do efektów digitalizacji. Ale prawa autorskie pracownika – fotografa obrazu lub osoby dokonujące skanu powstaną tylko wtedy, gdy ich praca będzie miała charakter twórczy. Wierne skopiowanie obrazu na nośnik cyfrowy raczej nie będzie twórcze.

Muzea w swojej działalności powinny kierować się ustawą o muzeach. W tej ustawie nie ma wprost żadnej regulacji pozwalającej muzeum stawiać warunki korzystania z cyfrowych kopii zbiorów. Ogólne przepisy tej ustawy (art. 1 i 2) zaliczają co prawda do celów muzeów ochronę dóbr kultury, ale nie jest to tożsame ze stawianiem konkretnych, ograniczających korzystanie wymagań, co do kopii cyfrowych, których ewentualne zniszczenie lub zmodyfikowanie nie unicestwia przecież samych zbiorów. W myśl tych przepisów, równorzędnym celem muzeów jest też umożliwianie korzystania ze zbiorów.

Przepisem, który bezpośrednio odnosi się do zdigitalizowanych „wizerunków muzealiów” jest art. 25a ustawy o muzeach. Milczy on jednak co do tego, jakie warunki korzystania może nakładać muzeum, pozwalając jedynie określić opłaty za ich udostępnienie.

Zasady określania takich warunków mogą pojawić się w polskim prawie po wdrożeniu znowelizowanej dyrektywy o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego. Obecnie, w braku tej regulacji praktyka muzeów w tym zakresie kształtuje się bardzo różnie i brak tu jakiejś jednolitej wizji.