Walka i współpraca z Chomikuj.pl
Serwis chomikuj.pl cieszył się wśród wydawców złą sławą, jako przykład piractwa i łamania ich monopolu prawnoautorskiego. Teraz po podpisaniu umowy o współpracy z jednym z głównych dystrybutorów ma szansę poprawić swój wizerunek. Czy skorzystają na tym także użytkownicy kultury? – Historia Chomikuj i sporu z wydawcami jest to klasyczna historia sporu jednego pośrednika z drugim. Zwykle te dwa modele biznesowe w końcu jakoś się dogadują po to by wspólnie czerpać korzyści z tego, że są strażnikami bram dostępu do kultury – wyjaśnia Prezes Fundacji Nowoczesna Polska, Jarosław Lipszyc, – Trend do uzależniania użytkowników od pośrednictwa a następnie monetyzowania tego uzależnienia jest uniwersalny, ale powinniśmy się mu przeciwstawiać – dodaje i zauważa – Aktualny stan prawodawstwa spycha nas do roli biernych odbiorców kultury a nie jest to rola dla obywateli/ek ani wygodna, ani pożądana.
W sporach o polskie prawo autorskie Chomikuj.pl przewija się od lat. Strona oferuje użytkownikom po założeniu konta korzystanie z pojemnych dysków internetowych. Konta mogą być udostępniane innym użytkownikom, dzięki czemu internauci za pośrednictwem „chomików” dzielą się różnymi plikami cyfrowymi, w tym: filmami, muzyką, zeskanowanymi książkami, e-bookami. Przez wydawców w związku z tym serwis zwykle ukazywany jest jako przykład piractwa i łamania obowiązującego prawa autorskiego. We wrześniu 2012 roku kilkanaście wydawnictw zrzeszonych w Polskiej Izbie Książki złożyło pozew zbiorowy przeciwko właścicielowi serwisu Chomikuj.pl, firmie FS File Solutions Limited, w sprawie uporczywego łamania prawa autorskiego i czerpania z tego zysków. Sprawa jest w toku. – Można bardzo wiele złego powiedzieć o założeniach biznesowych Chomikuj.pl, można też wiele złego powiedzieć o praktykach niektórych wydawców – komentuje Prezes Fundacji Nowoczesna Polska, Jarosław Lipszyc – wszystkie strony z etycznego punktu widzenia zachowują się nie najlepiej, ponieważ na koniec tego procesu okaże się, że uczestnicy kultury nadal nie będą mieli kluczowych praw związanych z wykorzystaniem utworu, którym żyją.
Mimo kontrowersyjnego modelu biznesowego, serwis przynosi wysokie dochody, nic dziwnego zatem, że inne firmy chętnie z nim współpracują. Gazecie Prawnej udało się ustalić się nowe dane w kwestii partnerów biznesowych Chomikuj.pl. Dotychczas, kiedy mowa była o związkach serwisu z niemieckim wydawnictwem Bauer i należącym do niego portalem Interia, władze Interii zaznaczały, że sprzedają Chomikuj.pl reklamy, ale nie są współwłaścicielami serwisu. Jednak cytowany przez Gazetę Prawną dyrektor ds. marketingu i PR portalu Interia, Andrzej Ryk, stwierdził niedawno, że „od br. współpraca rozszerzyła się i dotyczy również wymiany wiedzy w obszarach technologicznych, i od tego czasu sprawujemy też efektywną kontrolę nad spółką”. W wywiadzie z Dziennikiem Internautów rzecznik prasowy Chomikuj.pl, Piotr Hałasiewicz, mówi z kolei o zacieśnieniu i rozszerzeniu w tym roku współpracy z Interią w sferze rozwoju technologicznego, przy czym nadal głównie chodzi o sprzedaż przestrzeni reklamowej. Co kluczowe, Interia uzyskała prawo mianowania części członków zarządu operatora Chomikuj.pl, spółki FS File Solutions Ltd. Zmiany we władzach serwisu spowodowane są zmianami w metodologii największych internetowych badań ruchu na portalach i serwisach Megapanel. Dotychczas by grupa Interia mogła „przypisać” sobie ok. 6 milionów użytkowników Chomikuj.pl miesięcznie, wystarczyło, że posiadała ona domenę Chomikuj.pl. Teraz musi ona pełnić wspomnianą efektywną kontrolę nad serwisem. Potwierdzone są także informacje o współpracy pomiędzy Chomikuj.pl a firmą T-Mobile również należącą do Bauer.
Ale faktyczny przełom nastąpił, gdy współpracę z Chomikuj.pl podjął pierwszy wydawca i dystrybutor książek, a mianowicie Firma Księgarska Olesiejuk. – Chomikuj.pl ma ogromną liczbę użytkowników i było tylko kwestią czasu, kiedy Ci pośrednicy, którzy nie uczestniczyli w podziale tego tortu, postanowią porozumieć się z nim i zacząć ten tort dzielić wspólnie zamiast toczyć spór na sali sądowej – komentuje Lipszyc. Umowa między firmami polega na usuwaniu z kont użytkowników Chomikuj.pl książek w formie cyfrowej, na które monopol prawnoautorski ma FK Olesiejuk i informowaniu, że wykasowana treść dostępna jest odpłatnie u dystrybutora. Co z innymi wydawnictwami, które od lat walczą z Chomikuj.pl? We wspomnianym wywiadzie dla Dziennika Internautów Piotr Hałasiewicz mówi o tym, że na współpracę z Chomikuj.pl zdecydowało się też kilku mniejszych wydawców.
- Jeżeli spojrzymy poza horyzont najbliższych 5 lat, jest to całkowicie bez znaczenia, dlatego, że trend do uzależniania użytkowników od pośrednictwa a następnie monetyzowania tego uzależnienia jest trendem uniwersalnym – zaznacza Prezes Fundacji Nowoczesna Polska Jarosław Lipszyc. – Nie dotyczy on wyłącznie Chomikuj.pl. Jest to taktyka Amazon’a, Facebook’a, YouTube’a, każdego biznesu, który polega na dostarczaniu urządzeń, usług i treści – tłumaczy Lipszyc. Zauważa jednocześnie, że nie jesteśmy bezsilni wobec tych prób ubezwłasnowolnienia: – Istotne jest natomiast to, czy my, obywatelki/le, będziemy w stanie przeciwstawić się temu trendowi i odzyskać kontrolę nad urządzeniami, nad usługami, nad treściami. A żeby to zrobić musimy zupełnie inaczej wypracować swoje przyzwyczajenia komunikacyjne, musimy zmienić swoje nawyki dotyczące uczestnictwa w kulturze – wyjaśnia Lipszyc i zaznacza, że nie jest to ani proste, ani łatwe, ani w wielu przypadków możliwe ze względu na obecne przepisy.
