1%
Logo akcji 1%

Droga użytkowniczko, drogi użytkowniku!

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Prawo kultury

Podczas ulicznej demonstracji odtworzyliśmy za pomocą mobilnego nagłośnienia piosenki polskie i zagraniczne do których nie wygasły prawa autorskie. Policja pytała nas, czy mamy umowę z ZAiKS. Nagranie demonstracji zostało udostępnione na YouTube przez jednego z uczestników. Zastanawiamy się, czy grozi nam odpowiedzialność z tytułu naruszenia praw autorskich. Czy prawa autorskie są ścigane z urzędu? Czy właściciel praw musi zgłosić, że zostały one naruszone? Czy policja może nałożyć na nas mandat lub coś innego nam grozi?

Rozpowszechnienie (publiczne odtworzenie) chronionego utworu bez zgody uprawnionego jest naruszeniem praw autorskich, o ile nie jest dokonywane w ramach dozwolonego użytku. Ponieważ żaden z przepisów o dozwolonym użytku nie pozwala odtwarzać utworów podczas ulicznej demonstracji, omawiana sytuacja była naruszeniem praw autorskich. Nie mieści się też w dozwolonym użytku wtórne rozpowszechnianie utworu na YouTube.

Niektóre naruszenia praw autorskich są przestępstwami, o ile spełnione są znamiona czynu zabronionego określone w konkretnym przepisie, a ponadto zachodzą inne przesłanki – jak np. wina sprawcy, brak ustawowych wyłączeń odpowiedzialności. Przestępstwo (w tym wina) musi być przypisane konkretnej osobie fizycznej. W tym wypadku – konkretnej osobie dopuszczającej się odtworzenia utworu.

Panuje dość rozpowszechniony pogląd, że przestępstwa prawno-autorskie są ścigane na wniosek pokrzywdzonego. Jest tak istotnie, ale tylko w odniesieniu do niektórych przestępstw wymienionych w art. 122 pr. aut. W przypadku tych przestępstw, praktyka organów ścigania polega na informowaniu pokrzywdzonych, którymi w przypadku naruszeń praw autorskich są nie tylko sami uprawnieni, ale też organizacje zbiorowego zarządzania. Dopiero, gdy pokrzywdzony zdecyduje się wtedy złożyć wniosek, organy prowadzą w tej sprawie postępowanie.

Istnieje kilka przestępstw prawno-autorskich, które ścigane są z urzędu. Są to przestępstwa określone w art. 115 (w tym potocznie określany „plagiat”). Ścigane z urzędu jest też rozpowszechnianie utworu bez uprawnienia lub wbrew jego warunkom, jeżeli sprawca uczynił sobie z tego stałe źródło dochodu albo taką działalność organizuje lub ją kieruje (art. 116 ust. 3 pr. aut.). Podobnie z urzędu ścigane jest utrwalanie lub zwielokrotnianie bez uprawnienia lub wbrew jego warunkom cudzego utworu w wersji oryginalnej lub w postaci opracowania, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania, ale także tylko wtedy, gdy jeżeli sprawca uczynił sobie z tego stałe źródło dochodu albo taką działalność organizuje lub ją kieruje (art. 117 ust. 2 pr. aut.). Podobne kryterium przyjęto wobec przestępstw określonych w art. 118 pr. aut.