1%
Logo akcji 1%

Droga użytkowniczko, drogi użytkowniku!

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Prawo kultury

Chcielibyśmy wykorzystać jedną z dwóch form do stworzenia grafik do firmowego kalendarza: kadrów z teledysków muzycznych albo okładek płyt CD. Stuprocentowe odwzorowanie pewnie nie wchodzi w grę, ale pytanie czy wskazane grafiki mogą być w jakiś sposób przerobione, aby móc je wykorzystać? Jeśli tak to jak to jest ustalone?

Okładka płyty i kadr teledysku zazwyczaj będą zaliczać się do kategorii utworów – tj. powstaną w procesie twórczym i będzie je cechował indywidualny charakter (tak zdefiniowano utwór w art. 1 ust.1 pr. aut.). Wykorzystanie utworu w celu jego rozpowszechniania wymaga zgody twórcy. Kwestia ta przedstawia się podobnie w odniesieniu do utworów „przerobionych”.

Ingerencja w cudze dzieło spowoduje dwa skutki. Pierwszym z nich może być powstanie nowego utworu, który ustawa o prawie autorskim nazywa „utworem zależnym”. Zgodnie z art. 2 ust. 2 pr. aut. korzystanie z takiego dzieła także zależeć będzie od zezwolenia twórcy okładki, czy teledysku (albo podmiotu, któremu przysługują prawa do tego utworu).
Jednakże przeróbki mogą nie mieć charakteru twórczego i nie powstanie nowe dzieło, a jedynie zmieniona zostanie postać utworu pierwotnego. W takim przypadku zmiany będą wkraczały w prawo do nienaruszalności treści i formy utworu, tj. prawo do integralności. Stanowi ono jedno z autorskich praw osobistych, które zawsze pozostają przy twórcy – oznacza to, że autor nie może przenieść go na inną osobę. Dlatego także jeżeli ingerencja nie doprowadzi do powstania nowego dzieła, rozpowszechnianie okładki, czy kadru w takiej przerobionej postaci będzie zasadniczo również wymagało zgody autora.

Niemniej jednak, ustawa o prawie autorskim dopuszcza w pewnym zakresie cytowanie utworów. Zgodnie z art. 29 pr. aut. wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Nie jest wykluczone, że kalendarz będzie można uznać za utwór – jeżeli cechuje go indywidualny charakter i można stwierdzić, że powstał w procesie twórczym. Trudniejsze do obrony może być jednak stanowisko, zgodnie z którym wykorzystanie kadrów, czy okładek płyt w kalendarzu jest uzasadnione prawami gatunku twórczości – trudno uznać kalendarze za osobny gatunek twórczości, który cechuje się określonymi prawidłami.