1%
Logo akcji 1%

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Organizator
Fundacja Nowoczesna Polska

Opublikowano 17 grudnia 2012

Creative Commons

Creative Commons to amerykańska organizacja pozarządowa, która stworzyła własny system licencji i wciąż zajmuje się jego rozwijaniem. Jej lokalni instytucjonalni partnerzy z całego świata (w tym z Polski) pracują nad dostosowywaniem postanowień licencji do specyfiki konkretnych krajowych systemów prawnych, które przecież różnią się między sobą. W Polsce Creative Commons jest wspólnym projektem Fundacji Projekt:Polska oraz Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego (ICM UW).

Licencje Creative Commons to gotowe rozwiązanie prawne, z których można skorzystać od razu bez żadnego przygotowania prawniczego. Skorzystanie z licencji z punktu widzenia twórcy polega na oznaczeniu nią swojego utworu. Powoduje to udzielenie każdemu zezwolenia na korzystanie z tego utworu w zakresie określonym w licencji. Z punktu widzenia użytkownika, skorzystanie z licencji to wykonanie określonych w niej uprawnień w stosunku do utworu wcześniej udostępnionego na tej licencji przez twórcę.

Warto zauważyć, że tylko dwie z wielu różnych licencji Creative Commons są wolne: są to CC BY oraz CC BY-SA. Pozostałe są licencjami dość poważnie ograniczającymi prawa użytkownika. Creative Commons dopiero od niedawna zaczęło podkreślać różnice pomiędzy licencjami wolnej kultury, a pozostałymi. Wiele osób sądzi, że wszystkie licencje Creative Commons pozwala na w pełni swobodne wykorzystanie utworu, ale to nie jest prawdą. Niektóre licencje Creative Commons są bardzo restrykcyjne — na przykład licencja BY-NC-ND nie pozwala na tworzenie utworów zależnych i nie pozwala na komercyjne wykorzystanie. Jej zakres jest niewiele szerszy od tego, co i tak mamy zagwarantowane dozwolonym użytkiem, choć posiada tę niewątpliwą zaletę, że wyraźnie potwierdza możliwość niekomercyjnego dzielenia się (co nie wynika wcale tak jasno z przepisów o dozwolonym użytku).

Rodzaje licencji Creative Commons

Wszystkie licencje systemu Creative Commons składają się z przynajmniej jednego z poniższych warunków, definiujących zasady korzystania z rozpowszechnionego utworu.

ikona nazwa warunku opis
BY Uznanie Autorstwa Uznanie autorstwa. Obowiązek przekazywania odbiorcom utworu określonych informacji o twórcy (licencjodawcy), źródle utworu oraz o samej licencji.
SA Na Tych Samych Warunkach Na tych samych warunkach. Wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
ND Bez Utworów Zależnych Bez utworów zależnych. Brak zgody na korzystanie i rozporządzanie opracowaniami utworu. Licencje z tym warunkiem nie są wolnymi licencjami.
NC Użycie Niekomercyjne Użycie niekomercyjne. Zakaz komercyjnego korzystania z utworu. Licencje z tym warunkiem nie są wolnymi licencjami.

Organizacja Creative Commons umożliwia użycie sześciu głównych licencji:

Creative Commons Uznanie autorstwa (CC BY)
Creative Commons Uznanie autorstwa-Na Tych Samych Warunkach (CC BY-SA)
Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne (CC BY-NC)
Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych (CC BY-ND)
Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach (CC BY-NC-SA)
Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych (CC BY-NC-ND)

FAQ

  1. Jaka jest różnica między użyciem komercyjnym a niekomercyjnym?

    Ograniczenie użycia komercyjnego wynikające z atrybutu NC w licencjach Creative Commons sprawia wszystkim duży kłopot. Bardzo trudno jest jednoznacznie określić, na czym polega komercyjne wykorzystanie utworu. Jeśli to możliwe, lepiej unikać stosowania tych licencji Creative Commons, które zawierają ten atrybut. Być może w kolejnych wersjach licencji Creative Commons ten atrybut zostanie usunięty.

  2. Udostępniłem swoje utwory na jednej z licencji Creative Commons, ktoś je jednak wykorzystał niezgodnie z licencją. Czy mogę zwrócić się do Creative Commons po pomoc w rozwiązaniu tej sprawy?

    Organizacja Creative Commons nie udziela pomocy prawnej i wsparcia w tego typu sytuacjach. Na pewno jednak uzyskać można podstawowe wsparcie merytoryczne w zakresie stosowania licencji na liście dyskusyjnej. Naruszenie licencji Creative Commons jest jednak tak samo nielegalne jak naruszenie innych licencji, co oznacza, że można w takim przypadku dochodzić określonych prawem roszczeń.

  3. Co się stanie, jeśli wykorzystam utwór niezgodnie z licencją?

    Jeśli wykorzystasz utwór niezgodnie z licencją, np. zremiksujesz i opublikujesz zdjęcie dostępne na licencji zakazującej korzystania z utworów zależnych, dopuścisz się naruszenia licencji, co oznacza, że licencjodawca może skierować wobec ciebie określone prawem roszczenia. Oczywiście, w myśl polskiego prawa możesz przygotować taki remiks, nie możesz go jednak upubliczniać.

  4. Dlaczego licencje Creative Commons mają różne wersje?

    Aktualnie korzystać możemy z licencji Creative Commons w wersji 3.0. Creative Commons rozwija swój system licencji i stąd kolejne wersje. Oznaczając utwór warto pamiętać nie tylko o dodaniu informacji o zastosowanej licencji, ale także o jej wersji.