1%
Logo akcji 1%

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Organizator
Fundacja Nowoczesna Polska

Opublikowano 17 grudnia 2012

Prawa twórców

Prawo autorskie reguluje wszelkie sposoby korzystania z utworów objętych monopolem prawnoautorskim. Regulacja ta dotyczy zarówno kwestii związanych z samym autorstwem utworu, jak i związanych z wykonywaniem monopolu prawnoautorskiego. Dlatego prawa autorskie dzielimy na dwa podstawowe rodzaje: prawa osobiste i prawa majątkowe. Zobaczmy czym się różnią:

Ania jest autorką powieści. Swój rękopis wydaje w wydawnictwie, które wykupiło od niej prawa do tekstu i może nimi swobodnie rozporządzać.

W systemie prawa autorskiego Ania na zawsze uzyskuje status autorki powieści. Nikt nie jest w stanie odebrać jej tego statusu. Nawet jeśli po podpisaniu umowy z wydawnictwem nie może już sama rozporządzać swoim tekstem, bo uzyskało ono monopol na jego wykorzystanie, to wydawnictwo nadal ma obowiązek oznaczać go imieniem i nazwiskiem autorki oraz zachować jego oryginalną treść. Dzięki podpisaniu umowy o przeniesieniu praw autorskim wydawnictwo może dysponować powieścią Ani przez cały czas jej życia i przez 70 lat od daty jej śmierci. Po tym okresie wydawnictwo straci monopol na rozpowszechnianie tego utworu i zarabianie na nim — odtąd wszyscy mogą korzystać z niego bez przeszkód. Różnice między osobistymi a osobistymi prawami autorskimi pokazuje poniższa tabela;

Autorskie prawa osobiste Autorskie prawa majątkowe
bezpośrednio związane z osobą autor pośrednio związane z osobą autor
dotyczą relacji twórcy z utworem dotyczą dysponowania utworem i zarabiania na jego rozpowszechnianiu lub innej formie wykorzystani
umożliwiają rozpoznanie utworu dają prawo kontroli nad korzystaniem z utworu
nieograniczone w czasie ograniczone w czasie (standardowo trwają przez 70 lat od śmierci autora lub od daty rozpowszechnienia utworu)
nie można z nich zrezygnować ani nikomu przekazać, zawsze przysługują twórc mogą być przeniesione przez autora w ramach umowy o przeniesieniu praw lub w ramach spadku, we wskazanych w ustawie przypadkach przysługują innej osobie niż twórca, uprawniony z autorskich praw majątkowych może upoważnić inną osobę do korzystania z nich (licencja)

Charakterystykę praw osobistych i majątkowych przedstawiamy w kolejnych rozdziałach.