Przyznanie komuś prawa wyłącznego z zakresu własności przemysłowej nie oznacza, że posiada on nieograniczony monopol prawny na korzystanie z danego projektu wynalazczego czy oznaczenia handlowego. Prawa ta podlegają wielu ograniczeniom. Na przykład prawa o charakterze krajowym obejmują jedynie teren Polski, a prawa wspólnotowe teren UE.
Samo pojęcie „praw własności przemysłowej” wskazuje, że dotyczą one działalności gospodarczej, a zatem uprawniony nie może zakazać korzystania z chronionych dóbr, np. oznaczeń handlowych, w celach niekomercyjnych czy edukacyjnych. Stąd w pełni dozwolone jest zamieszczenie przykładów znaków towarowych w niniejszym opracowaniu, które ma charakter edukacyjny.
Zwykle też czas trwania takiego prawa jest ograniczony. Na przykład patent wygasa po upływie 20 lat od dnia dokonania zgłoszenia. Ograniczenie czasowe poszczególnych praw własności przemysłowej ilustruje poniższa tabela. Zwraca uwagę wyjątek dotyczący oznaczenia geograficznego. Ograniczenie czasowe takiego prawa nie jest celowe, skoro lokalizacja geograficzna nie ulega zmianie.
| Przedmiot ochrony | Prawo własności przemysłowej | Czas trwania wyłączności prawnej |
| Wynalazki | Patenty | 20 lat od daty dokonania zgłoszenia (ochrona powiększona o okres 5 lat w przypadku uzyskania dodatkowego prawa ochronnego (DPO/SPC)* |
| Wzory użytkowe | Prawa ochronne na wzory użytkowe | 10 lat od daty zgłoszenia |
| Wzór przemysłowy | Prawa ochronne na wzory przemysłowe | do 25 lat, podzielone na 5 letnie okresy |
| Znak towarowy | Prawa ochronne na znaki towarowe | 10 lat, z możliwością przedłużenia na kolejne okresy 10-letnie |
| Oznaczenia geograficzne | Prawa z rejestracji na oznaczenie geograficzne | Nieograniczone |
| *Na czym polega dodatkowe świadectwo ochronne (DPO/SPC)? Umożliwia ono przedłużenie ochrony patentowej (maksymalnie o 5 lat) na produkt leczniczy lub środek ochrony roślin, chroniony ważnym patentem. Chodzi o rekompensatę, poprzez przedłużenie ochrony, poniesionych nakładów, w szczególności kosztów badań klinicznych, których przeprowadzenia wymagają oryginalne leki. |
Przepisy określają szereg sytuacji, w których nie dochodzi do naruszenia praw własności przemysłowej. Jednym z najważniejszych tego rodzaju ograniczeń jest wyczerpanie prawa własności przemysłowej. Pozwala ono m. in. na sprzedawanie używanych przedmiotów opatrzonych znakiem towarowym bądź opracowanych według opatentowanego wynalazku, bez konieczności uzyskania zgody uprawnionego. Rozwiązania te są niezbędne, by umożliwić swobodny przepływ towarów i usług między państwami członkowskimi UE.