W całej Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, jest to 70 lat od śmierci twórcy (lub, w szczególnych przypadkach, od innej daty).
Okres po śmierci autora liczony jest od ostatniego dnia roku kalendarzowego. Dlatego dzieła Tadeusza Boya-Żeleńskiego, który zmarł 4 lipca 1941 roku, do domeny publicznej weszły dopiero 1 stycznia 2012 roku.
W przypadku utworów, których twórcami jest wiele osób (np. autorzy słów i muzyki do piosenki), utwór objęty jest monopolem przez 70 lat od śmierci najpóźniej zmarłego twórcy.
Warto też pamiętać, że tłumaczenia i opracowania utworów stanowią osobne od oryginałów przedmioty ochrony. Oznacza to, że terminy wygaśnięcia oryginału i utworu zależnego liczymy osobno — prawa do oryginału wygasają 70 lat po śmierci autora oryginału, a prawa do np. tłumaczenia po upływie 70 lat po śmierci autora tłumaczenia.
Oprócz praw majątkowych twórcy istnieją także prawa pokrewne: prawa artystów wykonawców, prawa majątkowe producentów fonogramów/wideogramów, prawa nadawców, czy prawa majątkowe związane z pierwszymi czy krytycznymi wydaniami utworów z domeny publicznej. Obecnie czas ich trwania to od 25 do 50 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia, w zależności od rodzaju prawa pokrewnego.
Czas ochrony utworów był wielokrotnie wydłużany. Pierwszy akt prawny dotyczący prawa autorskiego uchwalony został w 1710 roku przez parlament Wielkiej Brytanii. Był to Statut Anny (od imienia królowej Anny Stuart). Sformułowano w nim bardzo ważną zasadę mówiącą, że ochrona prawna utworu powinna obowiązywać tylko przez pewien ograniczony czas. Zapisy statutu mówiły o 14 latach od pierwszej publikacji.
W XIX wieku okres ochrony dzieła prawami autorskimi zaczął ulegać kolejnym przedłużeniom. W międzynarodowej konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych, którą Polska ratyfikowała w 1928 roku, przyjęto, że okres ten musi trwać co najmniej 50 lat po śmierci twórcy. Identyczny okres ochrony pojawia się w międzynarodowym Porozumieniu w sprawie Handlowych Aspektów Praw Własności Intelektualnej (Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights, TRIPS) z 1994 roku. Obecnie z reguły nie spotyka się okresu ochrony trwającego krócej niż czas życia autora i 50 lat po jego śmierci.
Z biegiem lat presja na przedłużanie monopolu prawnoautorskiego ze strony przemysłu rozrywkowego była coraz większa. Amerykańska regulacja Copyright Term Extension Act z 1998 roku znana jest powszechnie jako „prawo Myszki Miki” — została bowiem uchwalona na skutek bezpośredniej presji korporacji Walt Disney Company na rok przed przejściem postaci Myszki Miki do domeny publicznej. Najdłuższy czas trwania praw wyłącznych posiada Meksyk — od 2003 roku obowiązuje tam ustawa ustalająca okres monopolu na 100 lat po śmierci twórcy. W praktyce oznacza to, że powstające obecnie utwory mogą przejść do domeny publicznej w Meksyku nawet po blisko 200 latach od chwili powstania.
Także kolejne zmiany w polskim systemie prawa autorskiego wydłużały okres ochrony utworów. W ustawie z 1926 roku było to 50 lat od śmierci autora, ustawa z 1952 redukowała ten okres do lat 20, zmiany uchwalone w 1975 roku wydłużały go do 25 lat. W ustawie z 1994 roku zapisano już trwanie autorskich praw majątkowych przez 50 lat. Nowelizacja tej ustawy, uchwalona w 2000 roku, ustaliła okres ochrony na 70 lat od śmierci autora.
Tak długi okres trwania praw autorskich oznacza, że pojawiają się poważne trudności w korzystaniu z utworów, których status prawny jest po wielu latach niejasny, zagmatwany bądź nieokreślony. Utwory, które są ciągle objęte prawami wyłącznymi, ale co do których nie wiemy, kim jest dysponent praw wyłącznych, nazywamy utworami osieroconymi.