Byliśmy na: A better copyright for quality higher education and research in Europe and beyond
Europarlamentarzysta Axell Voss, sprawozdawca projektu dyrektywy o prawie autorskim na Jednolitym Rynku Cyfrowym nie podejrzewał, że budzi on tyle kontrowersji i dotyczy tak wielu różnych interesariuszy. Tak rozpoczął swoje wystąpienie na wczorajszej konferencji o prawie autorskim w edukacji organizowanej przez Europejską Federację Pracodawców Edukacyjnych, sieć Communia oraz EUIPO. Istotnie, projekt szczególnie dotknie nauczycieli, a w trakcie konferencji wysłuchaliśmy wielu ciekawych wystąpień na ten temat.
(ilustracja: Albert Anker, Żłobek, 1890, domena publiczna)
Panel z udziałem posła sprawozdawcy otworzyła Teresa Nobre, portugalska adwokat i ekspertka Communii, autorka badania umów licencyjnych stosowanych przez wydawców podręczników i materiałów edukacyjnych. W swojej prezentacji, Teresa Nobre pokazała przykłady wielu niekorzystnych z punktu widzenia szkół, nauczycieli i uczniów klauzul stosowanych w takich umowach. Najbardziej kontrowersyjne z nich pozwalają wydawcom zbierać dane o użytkownikach (np. jak uczniowie korzystają z materiałów, o ich postępach w nauce) bez żadnych specjalnych ograniczeń, obowiązków w zakresie poufności itd. Zapraszamy obejrzenia całości jej wystąpienia:
Instytucje edukacyjne nie mogą łatwo obronić się przed takimi niekorzystnymi postanowieniami. Jest tak zwłaszcza wtedy, gdy prawo zmusza do zawierania umów, nie przewidując innej drogi wynagradzania autorów i wydawców, jaką są np. licencje ustawowe. Tymczasem w aktualnym projekcie dyrektywy przewiduje się co prawda (bardzo wąskie) ustawowe zezwolenie na korzystanie z utworów w celach edukacyjnych, jednak nie będzie ono miało zastosowania, jeżeli wydawca zaoferuje licencję. Taka jednostronna decyzja wydawcy będzie mogła wyłączyć dozwolony użytek i postawić szkoły i uczelnie w bardzo niekorzystnej pozycji negocjacyjnej.
W trakcie sesji pytań, uczestnicy wskazywali na przykład na praktyki dzielenia się materiałami edukacyjnymi przez nauczycieli w internecie i pytali, dlaczego projektowana dyrektywa nie odpowiada na wynikające z nich wyzwania, pomimo zatytułowania odpowiedniego przepisu jako odnoszącego się do „transgranicznej działalności dydaktycznej”.
Poza innymi ciekawymi punktami programu całej konferencji, warto zwrócić uwagę na warsztaty, które odbyły się w jej drugiej połowie i dotyczyły takich kwestii jak informowanie nauczycieli o kwestiach związanych z prawem autorskim (prowadzone przez Justynę Petsch z EUIPO Observatory), wyzwaniach stojących przed nauczycielami jako użytkownikami utworów (prowadzone przez Alka Tarkowskiego z Communii) oraz o roli nauczycieli jako twórców utworów (prowadzone przez Nikolę Wachter z Education International). Ich wyniki zostały zaprezentowane na sesji plenarnej:
