1%
Logo akcji 1%

Droga użytkowniczko, drogi użytkowniku!

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Prawo kultury

Dostałam zlecenie na wykonanie ilustracji, które mają ukazywać postacie ze znanych kreskówek jako nastolatki. Prace będą wykorzystywane w celach komercyjnych. Czy w tej sytuacji należy wykupić licencję?

Opisana w pytaniu sytuacja dobrze pokazuje, że w praktyce często trudno odróżnić opracowanie utworu, zapożyczenia wymagające licencji oraz dozwolone cytowanie. Tylko w ostatnim przypadku nie ma potrzeby uzyskiwania licencji, a poza tradycyjnym przytaczaniem fragmentu cudzego tekstu we własnym np. artykule obejmuje on takie sytuacje jak np. parodia, pastisz czy karykatura. Ponadto, zapożyczanie (również w postaci zmodyfikowanej) może być uzasadnione takimi celami jak wyjaśnianie, krytyka, nauczanie, analiza, czy prawa gatunku twórczości (niekoniecznie tymi wskazanymi powyżej). Samo to, że grafiki będą wykorzystywane komercyjne nie przesądza wobec tego, że potrzebna będzie licencja, o ile zapożyczenia postaci będą mieściły się w granicach np. parodii. Z drugiej jednak strony, cel komercyjny wprowadza tu dodatkowe ryzyko. Jest tak chociażby z tego powodu, że na dozwolony użytek nie można powoływać się jeżeli narusza to normalne korzystanie z utworu i słuszne interesy twórcy. Często podnosi się, że cel komercyjny stoi w sprzeczności takim korzystaniem i tymi interesami. Należy wobec tego dokładnie ustalić kontekst planowanych działań i zgromadzić argumenty przemawiające za wystąpieniem określonego przypadku dozwolonego użytku. Im bardziej bezpośredni cel komercyjny tych działań, tym bardziej jest to istotne.