1%
Logo akcji 1%

Droga użytkowniczko, drogi użytkowniku!

Fundacja Nowoczesna Polska to organizacja pożytku publicznego działająca na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Wesprzyj nasze działania, przeznaczając na nie 1% swojego podatku. Możesz to zrobić, wpisując w zeznaniu podatkowym numer KRS 0000070056.

Dowiedz się więcej

x
Prawo kultury

Chciałbym stworzyć w celach komercyjnych miniatury pomnika który od 50 lat stoi w centrum miasta. Pomnik został stworzony na zlecenie ówczesnych władz, miał on upamiętniać ważne wydarzenie w historii Polski. Bryła pomnika została wybrana w konkursie i zrealizowana. Autor tego pomnika żyje. Czy aby stworzyć takie miniatury i sprzedawać je jako pamiątki potrzebna mi jest zgoda autora?

Art. 33 pkt 1 prawa autorskiego pozwala rozpowszechniać bez zezwolenia twórcy „utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku.”

Przepis ten jest często powoływany w dyskusji na temat legalności sprzedaży różnego rodzaju miniatur i pamiątek (jak również np. pocztówek) odwzorowujących znajdujące się w publicznej przestrzeni rzeźby, budowle i innego rodzaju utwory.

Przepis ten nie pozbawia oczywiście autora utworu ochrony wynikającej z praw osobistych. Jeżeli zatem doszłoby do np. naruszenia prawa do autorstwa lub integralności utworu, to jego autor miałby słuszne podstawy do realizowania wynikających z tego roszczeń. Wierna reprodukcja, wskazanie autorstwa zgodnie z wolą autora (niektórzy autorzy wolą zachowywać anonimowość), brak uwłaczającego kontekstu prezentacji reprodukcji, to przykłady okoliczności, gdzie trudno uznać wystąpienie naruszenia praw osobistych.

Można spotkać się jednak z głosami, że przywołany przepis nie pozwala na komercyjne korzystanie z utworów. Choć w żaden sposób nie wynika to z jego treści, taki zakaz często wywodzi się z osobnego przepisu – art. 35 pr. aut., na mocy którego dozwolony użytek nie możne naruszać normalnego korzystania z utworu i słusznych interesów twórcy. Niektórzy prawnicy twierdzą, że każde komercyjne wykorzystanie utworu jest sprzeczne z interesem twórcy, o ile nie uzyskuje on z tego tytułu jakiejś rekompensaty lub wynagrodzenia. Nie ma niestety innego sposobu na rozstrzygnięcie tej wątpliwości niż droga sądowa lub uzgodnienie tej sprawy z twórcą.