Prowadzę stronę na Facebooku, której nazwa jest cytatem z piosenki. Strona jest niekomercyjna i hobbistyczna, ale ostatnio dostałam propozycję współpracy od firmy zajmującej się projektowaniem i sprzedażą podkoszulków. Chcą sprzedawać podkoszulki z logo strony. Czy dozwolone jest wykorzystanie cytatu jako nazwy w celach komercyjnych?

Opisana w pytaniu działalność wywołuje prawne wątpliwości, nie tylko wtedy, gdy zacznie być prowadzona w sposób komercyjny.

Co istotne, wątpliwości te mają jak najbardziej wymiar praktyczny, czego dowodzi np. następujący wpis na blogu p. Piotra Mączyńskiego. Opisana tam sprawa nie miała co prawda finału w sądzie, ale zapadały już orzeczenia w podobnych sprawach.

Interesujący jest zwłaszcza wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 marca 2004 r. (I ACa 35/04), który dotyczył wykorzystania w reklamie kwestii z tzw. kultowego filmu. Sąd uznał, że zaczerpnięte z filmu kwestia nie jest chroniona prawem autorskim. Ale wskazał jednocześnie, że autor filmu może dochodzić naruszenia jego twórczości chronionej niezależnie jako dobro osobiste przepisami kodeksu cywilnego: „dobrym prawem twórcy jest zakreślenie ram, w jakich wykorzystywana jest jego twórczość. W sytuacji, w której obszar eksploatacji filmu … wyznaczył jego fabularny charakter, to wykorzystanie znaczącego pomysłu z tego filmu dla celów reklamowych, bez zgody twórcy, jest aktem bezprawnym. Pozwany osiągał bowiem cel nie aprobowany przez powoda, dla eksploatacji jego twórczości.”

Z powyższego orzeczenia nie można na pewno wnosić, że każdy cytat (zaczerpnięta z cudzego utworu kwestia) nie będzie chroniony prawem autorskim. Orzeczenie to wskazuje natomiast, że nawet jeżeli twórcy nie przysługuje ochrona prawno autorska, to wykorzystanie cytatu z piosenki jako nazwy strony WWW może stanowić wykorzystanie twórczości w rozumieniu kodeksu cywilnego. Według tej interpretacji, twórca ma prawo ustalić ramy korzystania z tak rozumianej twórczości – niezależnie od tego czy jest ono komercyjne, czy nie.

Nie każde jednak skorzystanie z cudzego dobra osobistego jest naruszeniem, któremu dana osoba może się sprzeciwić. Pośród przesłanek wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych, poza zgodą uprawnionego, wymienia się np. działanie w interesie społecznym takie jak dozwolona krytyka itd. Trudno jednak z góry przesądzić, że skorzystanie z cudzej twórczości w nazwie strony WWW będzie zawsze mieściło się w ramach którejś z tych przesłanek.