Zawarłem umowę przeniesienia majątkowych praw autorskich do dzieła z wydawnictwem. Od tamtego czasu wydawnictwo nie wydało mojej książki. Czy w związku z tym mam jakiekolwiek prawo do zerwania tej umowy?

Zgodnie z art. 57 ust. 1 pr. aut. jeżeli nabywca autorskich praw majątkowych, który zobowiązał się do rozpowszechniania utworu, nie przystąpi do rozpowszechniania w umówionym terminie, a w jego braku – w ciągu dwóch lat od przyjęcia utworu, twórca może odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć i domagać się naprawienia szkody po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu, nie krótszego niż 6 miesięcy. Natomiast ust. 2 tego przepisu stanowi, ze jeżeli wskutek okoliczności, za które nabywca lub licencjobiorca ponosi odpowiedzialność, utwór nie został udostępniony publiczności, twórca może się domagać, zamiast naprawienia poniesionej szkody, podwójnego wynagrodzenia w stosunku do określonego w umowie o rozpowszechnienie utworu (…). Jak widać z tego przepisu kryterium jego zastosowania jest zawarcie umowie zobowiązania wydawcy do rozpowszechniania utworu.

Kryterium to nie jest konieczne jeżeli odstąpienie od umowy następuje na podstawie art. 56 pr. aut. Zgodnie z tym przepisem twórca może odstąpić od umowy lub ją wypowiedzieć ze względu na swoje istotne interesy twórcze. Ustawa nie wspomina jednak, jakie interesy należy uznawać za istotne. Przyjmuje się, że ocena wystąpienia takich interesów powinna być dokonana w oparciu o przeciętne zachowania, oceny, reakcje i odczucia występujące w danym środowisku. W opracowaniach dotyczących prawa autorskiego wymienia się wśród istotnych interesów m.in. dążenie do rozpowszechniania efektów własnej pracy twórczej.

Trzeba jednak pamiętać, że w myśl ust. 2 tego przepisu jeżeli w ciągu dwóch lat od odstąpienia lub wypowiedzenia twórca zamierza przystąpić do korzystania z utworu, ma obowiązek zaoferować to korzystanie poprzedniemu nabywcy. Istotny jest tu także niekorzysty na autora ust. 3, w którym stwierdza sie, że jeżeli odstąpienie od umowy lub jej wypowiedzenie następuje po przyjęciu utworu, skuteczność odstąpienia lub wypowiedzenia może być przez drugą stronę umowy uzależniona od zabezpieczenia kosztów poniesionych przez nią w związku z zawartą umową. Nie można jednak żądać zwrotu kosztów, gdy zaniechanie rozpowszechniania jest następstwem okoliczności, za które twórca nie ponosi odpowiedzialności.

Dodatkowe uprawnienie dla autora pragnącego zakończyć stosunek umowny zawarto w art. 59 pr. aut., który stanowi, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, każda ze stron odstępując od umowy lub wypowiadając ją może żądać od drugiej strony zwrotu wszystkiego, co ta otrzymała z tytułu umowy. O różnicach pomiędzy odstąpieniem od umowy a jej wypowiedzeniem pisaliśmy już wcześniej tu.