Dozwolony użytek publiczny i opłaty od wypożyczeń bibliotecznych
Dyrektywa Unii Europejskiej 2006/115/WE zawiera przepisy zobowiązujące Polskę do wprowadzenia opłat za wypożyczenia biblioteczne. Takie opłaty miałyby odprowadzać biblioteki za udostępniane przez siebie utwory. Dotychczas polskie prawo szeroko interpretowało te zapisy zwalniając wszystkie biblioteki z takich opłat. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego zapraszając na konsultacje prowadzone na trzecim Forum Prawa Autorskiego powoływało się na wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z lat 2008 i 2010 (wyroki w sprawach C- 67/08 Padawan oraz C-271/10 Vewa), które tak rozumiane wyłączenie uznały za niezgodne ze wspomnianą dyrektywą. Dlatego MKiDN konsultował sposób wprowadzenia takich opłat.
W ramach tych konsultacji pytano także o specyficzne sprawy związane z istniejącymi w polskim prawie zapisami dotyczącymi dozwolonego użytku publicznego.
Fundacja Nowoczesna Polska wzięła udział w konsultacjach. Nasze stanowisko opierało się na założeniu zachowania możliwie szerokiego (w ramach obowiązującego prawa) zakresu dozwolonego użytku publicznego, a zatem zachowania możliwości nie obejmowania opłatami wszystkich bibliotek. Sądzimy, że takie wynagrodzenie powinno przysługiwać tylko autorom, a system, który ma odpowiadać za naliczanie wypłat powinien brać uwagę prywatność użytkowników. Postulujemy też zastąpienie w zapisach prawa słowa „egzemplarz” słowem „kopia”.
Pełny tekst naszego stanowiska publikujemy na końcu tej notatki. Jednocześnie zachęcamy do przeczytania też utrzymanych w podobnym duchu stanowisk:
- stanowisko Centrum Cyfrowego,
- stanowisko Biblioteki Narodowej (opublikowane są dwie części tego stanowiska: dotycząca dozwolonego użytku publicznego oraz dotycząca wynagrodzenia za wypożyczenia biblioteczne),
- wspólne stanowisko organizacji bibliotekarskich (Konferencji Dyrektorów Bibliotek Akademickich Szkół Polskich, Konferencji Dyrektorów Wojewódzkich Bibliotek Publicznych, Poznańskiej Fundacji Bibliotek Naukowych oraz Stowarzyszenia EBIB i Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich),
- Koalicji Otwartej Edukacji, której Fundacja Nowoczesna Polska jest członkinią.
Co ciekawe, te stanowiska stanowią prawie połowę wszystkich zgłoszonych w trakcie trwania tych konsultacji.
Zdjęcie: France, Paris : Bibliothèque nationale de France, site Richelieu, salle ovale 1897-1936, autor: vincent desjardins, licencja: CC-BY
