Kategoria: prawo

We Francji 13 maja opublikowano raport na temat HADOPI (Haute Autorité pour la diffusion des œuvres et la protection des droits sur Internet – Wysoki urząd ds. rozpowszechniania utworów i ochrony praw w Internecie). Urząd ten na podstawie ustawy o tej samej nazwie od 2009 roku zajmuje się śledzeniem ruchu w internecie i wychwytywaniem przypadków naruszenia praw autorskich poprzez udostępnianie plików. HADOPI koncentruje się przy tym na wymianie za pośrednictwem sieci peer-to-peer.

Fundacja Nowoczesna Polska wczoraj ogłosiła drugą edycję konkursu dotyczącego przyszłości prawa autorskiego.
Ponownie, jak w zeszłym roku zapraszamy do pisania, śpiewania, nagrywania o wizjach przyszłości tego prawa. Podobnie jak w zeszłym roku zapraszamy też do fundowania nagród. Na stronie konkursu można znaleźć zasady uczestnictwa w konkursie i wesprzeć pulę nagród dla uczestników.
Na prace czekamy do 1 lipca. Chcemy aby prace były oznaczane wolną licencją CC BY-SA 3.0.

(Załączony obraz to remiks na podst. Leonardo da Vinci, „Dama z gronostajem”; Johannes Vermeer, „Dziewczyna z perłą”; aut.: Radek Czajka)

Nowe stowarzyszenie, które tworzą wydawcy prasy, książek, nadawcy telewizyjni i producenci filmowi chce przygotować raport pokazujący skalę piractwa. Inicjatorzy stowarzyszenia „Kreatywna Polska” przedstawili wczoraj swój manifest. Czytamy w nim m.in.: „Nie domagamy się specjalnych praw. Nie godzimy się jednak być pariasami pozbawionymi możliwości finansowania warsztatów pracy, pozbawionymi podstawowych ubezpieczeń i emerytur, uznawanymi za hałaśliwe, roszczeniowe zło konieczne”. Stowarzyszenie ma skupiać tych, którzy udowadniają, że „w Polsce można i należy tworzyć, a nie tylko kopiować i rozpowszechniać”.

Kreatywna Polska chce na początek swojej działalności podpisać z rządem Pakt dla Twórczości i Innowacyjności, a za rok zwołać kongres Kreatywnej Polski. Stowarzyszenie ma zamiar także „wypracować zmiany w edukacji najmłodszych aby następne pokolenia były pokoleniami obywateli wolnych i twórczych”.

Czy mam prawo udostępnić nagranie publicznej debaty z moim udziałem?
Czy mogę cytować fragmenty dzieł na blogu?
Czy wolno umieścić zrzut z ekranu w publikacji?

Odpowiedzi na te i inne pytania można uzyskać, korzystając z przewodnika po prawie autorskim lub usługi pierwsza pomoc w prawie autorskim.

Projekt graficzny: Jakub Waluchowski

Do czego może służyć prawo autorskie? Eric Goldman w Forbesie opisuje ciekawą historię o bolącym zębie.

W dniach 18-20 kwietnia miało miejsce spotkanie przygotowujące „Traktat dla ułatwienia dostępu do opublikowanych dzieł dla niepełnosprawnych wzrokowo i osób z innymi niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem” (Treaty to facilitate Access to Published Works by Visually Impaired Persons and Persons with Print Disabilities). Traktat przygotowywany przez Światową Organizację Handlu ma być podpisany w trakcie konferencji w Marakeszu, w Maroku, która odbędzie się w dniach 17-28 czerwca tego roku. Organizacje niewidomych i zajmujące się dostępem do kultury ostrzegają, że kierunek prac nie sprzyja zaspokojeniu głodu książek, jakiego doświadczają niewidomi.

W Wielkiej Brytanii uchwalono niedawno prawo regulujące wykorzystanie dzieł osieroconych. Pomimo, że obowiązujący tekst ustawy nie został jeszcze ogłoszony wzbudza ona wiele kontrowersji. Nowe angielskie prawo idzie dalej w możliwości korzystania z dzieł osieroconych: nie jest ta możliwość ograniczona tylko do instytucji .

1. Wstęp

Polska stoi przed zadaniem wdrożenia dyrektywy UE 2012/28/UE, która nakazuje rozwiązanie problemu utworów osieroconych – a więc takich, które są jeszcze ciągle objęte monopolem prawnoautorskim, ale nie można ustalić kto ten monopol sprawuje.

Dyrektywę można wdrożyć na wiele różnych sposobów. Naszym zdaniem przy jej wdrażaniu należy szczególną uwagę zwrócić na fakt, by legalne i możliwe było wykorzystywanie utworów osieroconych w dowolnym celu przez zwykłych obywateli.

Temat wdrożenia dyrektywy 2012/28/UE był przedmiotem dyskusji na pierwszym spotkaniu w ramach Forum Prawa Autorskiego. Niestety, podczas dyskusji pojawiały się propozycje, aby prawo do korzystania z utworów osieroconych ograniczyć wyłącznie do instytucji pamięci (a więc bibliotek i archiwów) lub wyłącznie do podmiotów komercyjnych (a więc firm i korporacji) zdolnych do rozliczania i płacenia specjalnych opłat.

Fundacja Nowoczesna Polska stanowczo popiera tylko takie modele wdrożenia, w wyniku których z utworów osieroconych będzie miał prawo korzystać każdy, w dowolnym celu – w szczególności zaś osoby prywatne do celów niekomercyjnych.

W praktyce oznacza to oparcie się o proponowany model licencji ustawowej. Popieramy też propozycję braku jakichkolwiek płatności przy wykorzystaniu utworów osieroconych do celów niekomercyjnych. Ewentualne wdrożenie modelu odpłatności nie może być powiązane z ograniczeniem praw do wykorzystania utworu. Idealnie byłoby, gdyby utwory zależne stworzone w oparciu o dzieła osierocone mogły spełniać kryteria Definicji Wolnych Dóbr Kultury.

Fundacja Nowoczesna Polska w pełni popiera dogłębne stanowisko dotyczące dyrektywy 2012/28/UE opracowane przez Koalicję Otwartej Edukacji, której to koalicji Fundacja jest członkiem.

Jutro w komisji handlu międzynarodowego Parlamentu Europejskiego odbędzie się głosowanie w sprawie rezolucji dotyczącej negocjowanego traktatu o wolnym handlu transatlantyckim (TAFTA: Trans Atlantic Free Trade Agreement lub TIIP: Transatlantic Trade and Investment Partnership).
W traktacie tym niepokój organizacji zajmujących się ochroną praw użytkowników budzą proponowane zapisy dotyczące ochrony praw własności intelektualnej.
Polski tekst rezolucji dostępny m. in. na stronie Dziennika Internautów.

11 kwietnia tego roku Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich złożyło wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP art. 115 ust. 3 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich powyższy przepis prawa autorskiego pozostawia „otwarty zakres znamion czynu zabronionego, co nie pozwala precyzyjnie ustalić, jakie zachowania będą podlegać karze.” Rzecznik zwraca uwagę, że występujący w tym artykule zwrot „w inny sposób niż określony narusza” jest otwarty i nie pozwala rozpoznać jakie zachowania będą karane. To zdaniem RPO jest sprzeczne z podstawową zasadą prawa karnego Nullum crimen sine lege, nie ma przestępstwa bez ustawy.

Ta zasada obecna jest w przywoływanym artykule Konstytucji RP, który mówi o tym, że odpowiedzialności karnej może podlegać „tylko ten, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.”

RPO zauważa dalej także, że istnieją środki cywilne do ochrony monopoli prawnoautorskich. A „ustawodawca zatarł w istocie granicę pomiędzy sferą odpowiedzialności cywilnoprawnej za naruszenie tych praw, a odpowiedzialnością karną.”

Zachęcam do śledzenie w Trybunale Konstytucyjnym sprawy K15/13.